Of je nu in een huis woont in de Luberon, kampeert bij de Mont Ventoux of in een fijn appartement aan de Côte d’Azur verblijft — vroeg of laat hoor je het overal: “Je móét naar het Festival d’Avignon van 5 -26 juli 2025.” De stad bruist dan van theater, dans, mime, muziek en straatoptredens. Maar na vijf minuten googelen duizelt het je: wat is IN? Wat is OFF? Waar begin je in godsnaam?
Geen paniek. In dit artikel neem ik je mee naar wat er nu eigenlijk tijdens het festival dit jaar te doen is in Avignon. En belangrijker: wat de hoogtepunten zijn, waaruit je je eigen keuze voor een bezoek kunt maken. Een kleine gids voor de vakantiegangers in of bewoners van de Provence, die door het theatrale bos de bomen niet meer zien!
Eerst even: wat is het Festival d’Avignon?
Het festival werd in 1947 opgericht door de visionaire acteur en regisseur Jean Vilar, met de overtuiging dat theater niet slechts een Parijse elite-aangelegenheid moest zijn. Zijn revolutionaire idee: theater voor iedereen, in de openlucht, en diepgeworteld in de maatschappelijke realiteit van zijn tijd. Het Cour d’honneur van het pauselijk paleis werd sindsdien het decor voor theater van wereldformaat.
Cour d’honneur van het Palais des Papes, waar de opening van het festival plaatsvindt. Fotografie: Par FramaKa — Travail personnel, CC BY-SA 4.0,
Maatschappelijk platform
De ontwikkeling van het festival verliep niet zonder horten en stoten. De jaren ’60 en ’70 veranderden het festival in een broedplaats voor protest en politiek theater. In 2003 werd het festival zelfs afgelast vanwege stakingen in de culturele sector. Ook Covid en de toenemende commercialisering hebben hun sporen nagelaten. Tijdens een lunch bij Le Conservatoire op Place Pie in Avignon kwam ik in gesprek met een van de theaterdirecteuren, waaruit bleek dat het met name voor kleine gezelschappen en theaters best moeilijk is het hoofd boven water te houden.
La FabricA
Heel belangrijk voor het Festival d’Avignon is La FabricA, ook wel het creatieve hart van het festival genoemd. Gehuisvest in een grote hal aan de rand van Avignon biedt het sinds 2013 een repetitie- en creatieruimte – vergelijkbaar met het cour d’honneur van Palais des Papes – waar kunstenaars in alle rust kunnen werken aan hun voorstellingen. Tijdens het festival zelf worden hier voorstellingen geprogrammeerd, vaak van makers die hun werk in het gebouw ontwikkeld hebben. Daarnaast vinden er open repetities, workshops en ontmoetingen met het publiek plaats, waardoor de afstand tussen maker en toeschouwer kleiner wordt.
Een wereldpodium
Het Festival van Avignon is nu één van de grootste podiumkunstfestivals ter wereld, met jaarlijks ruim 125.000 verkochte kaartjes voor het officiële programma (IN) en 30.000 gratis kaartjes aan debatten, lezingen en een veelvoud aan bezoekers die zich laven aan het alternatieve OFF-programma van meer dan 1000 (!) bedrijven. Meer dan 600 journalisten uit binnen- en buitenland die meer dan 2000 artikelen schrijven. Theatergroepen uit Japan, Canada, Ivoorkust, Zweden, Chili en elders gebruiken Avignon als internationale springplank. Het festival is daarmee een onofficiële “try-out zone” voor de mondiale theaterwereld.
Frans publiek
Frankrijk is trots op haar Festival d’Avignon, hetgeen je terugziet in de bezoekerscijfers: 38% komt uit de directe regio van Avignon, 28% uit Ille de France, 23% uit overige Franse regio’s en 11% uit het buitenland. Het festival mag zich verheugen op veel jongeren onder de bezoekers: veel zijn studenten, waaronder honderden theaterstudenten uit Avignon zelf en andere universiteitssteden. Voor hen is Avignon een levend laboratorium, waar je tussen 10.00 en 01.00 uur ‘s nachts 7 voorstellingen op een dag kunt proeven, vergelijken, bespreken.
Festival d’Avingon-IN en -OFF: het verschil uitgelegd
En hoe zit dat dan met het verschil tussen ´Festival d´Avignon IN´ en ‘Festival d´Avignon OFF’?
Festival IN
Het officiële programma. Geselecteerd door de artistieke leiding. Hier zie je grote namen, op grootse locaties: binnenplaatsen van kloosters, tuinen van paleizen. Hoogstaand, innovatief, vaak geëngageerd. Gesubsidieerd.
Festival OFF
Het vrije circuit. Meer dan 1.500 voorstellingen op eigen initiatief. Alles kan: van klassiekers tot cabaret, kindertheater tot punk-opera. Meestal laagdrempeliger en verrassender — en vaak grappiger ook. In diverse kleine theaters en op straat.
Bezoekers werven in de straten van Avignon voor voorstellingen van het Festival d´Avignon.
Het Festival-thema in 2025: Les Grands Axes
De afgelopen jaren kiest het Festival ieder jaar een geassocieerd kunstenaar om de inhoud van het festival mede vorm te geven. Dit jaar is gekozen voor de Kaapverdische choreografe Marlène Monteiro Freitas en is Arabisch als gasttaal geagendeerd. De vijfde taal ter wereld die vele denkers en dichters heeft voortgebracht. Artistiek directeur Tiago Rodriques wil op deze wijze ‘Les Grands Axes ‘ in de cultuur zichtbaar maken. Zeker daar we in het westen relatief weinig van de Arabische taal weten poneert hij met makers uit Libanon, Marokko, Algerije, Egypte en Syrie dit jaar een statement. Een actueel statement.
Hoogtepunten Festival d´Avignon 2025
Wat zijn de absolute hoogtepunten van het komende Festival d’Avignon? Ik heb er een vijftal op een rijtje gezet. IN en OFF door elkaar. Lees maar even mee!
NÔT — Marlène Monteiro Freitas
Een energieke dansvoorstelling van de Kaapverdische choreografe die bekend staat om haar fysiek explosieve stijl. Gebaseerd op de overlevering van sprookje van ‘Duizend-en- een-nachten’. Alleen de locatie – het Cour d’Honneur van het Palais des Papes – maakt deze (dans) voorstelling al tot een bijzondere ervaring.
5 juli -11 juli | IN | Palais des Papes.
Teaser: Marlene Monteiro Freitas, associate artist, presents “NÔT” | Festival d’Avignon
Meer info: NÔT | Festival d’Avignon
Le Canard Sauvage — Thomas Ostermeier
In de Ekdal familie is het maar het beste dat waarheden niet besproken worden. Totdat Greger, een idealist geobsedeerd door waarheid, de familie binnentreedt en de familie confronteert met waarheid. De Duitse theatermaker Thomas Ostermaier laat in deze voorstelling – gebaseerd op het werk van Hendrik Ibsen ‘The wild duck’ – zien dat de waarheid niet altijd gelukkiger maakt.
5-16 juli| IN | Locatie: Grande Opera, Place de Horloge
Teaser: Thomas Ostermeier presents “The Wild Duck” | Festival d’Avignon
Meer info: The Wild Duck | Festival d’Avignon
Le Soulier de satin — Comédie-Française
In de mythische Cour d’Honneur van het Palais des Papes voert de Comédie-Française dit jaar het monumentale Le Soulier de satin op. Onder regie van Éric Ruf wordt dit magnum opus van Paul Claudel opnieuw tot leven gewekt – een lyrisch epos over liefde, geloof en verlangen. De voorstelling belooft een theatrale totaalervaring, waar woord, beeld en ruimte naadloos samensmelten. Alleen al de locatie maakt dit een avond om nooit te vergeten. Avignon 2025 brengt hier een van zijn meest betoverende momenten. Een voorstelling die 8 uur duurt(!)
19-25 juli |IN | Locatie: Cour d’Honneur van het Palais des Papes
Teaser of “Le Soulier de satin” by Éric Ruf – Comédie-Française | Festival d’Avignon
Meer info: Le Soulier de satin | Festival d’Avignon
Straattheater — het levend podium
Tijdens het festival verandert het hele historische centrum van Avignon in een levend podium. Op elke straathoek, pleintje of traptrede vind je mimespelers, muzikanten, dansers, acrobaten en acteurs. De sfeer is uitbundig, feestelijk en vaak ontroerend.
5-25 juli | OFF (gratis) | Door de hele oude stad.
Let op: op vrijdag 4 juli van 17.30-19.00 uur vindt de grote Festival Avignon OFF parade plaats vanaf Place Pie in Avignon in costuum!
Festival d’ Avignon door de jaren heen.
Café des idées — verdieping met koffie
Dagelijkse inspiratie tussen 5-26 juli. Gratis toegang – met koffie en lichte versnaperingen in een huiselijke, open sfeer. Elke ochtend nodigt de “matinale” (rond 10:30 uur) artiesten uit om rechtstreeks over hun voorstellingen te vertellen.
Daarnaast staan diverse debatten op het programma met vooraansprekende gasten. Voor Hans in the Provence lezers is Café des idées dé plek om je festivalbeleving te verdiepen.
Meer info:
Café des idées | Festival d’Avignon
Moeilijke keuze: welke voorstelling kies je als je geen Frans spreekt?
Het programma van het Festival d’Avignon is groots en overweldigend. Met al die voorstellingen van theater, dans, muziek tot straatkunst overal door de oude stad, kan het maken van een keuze voelen als dwalen in een doolhof. En dan is er ook nog het taalprobleem: veel stukken zijn in het Frans, soms met complexe dialogen of streekgebonden humor.
Zelfs wie de Franse taal redelijk machtig is, merkt dat veel nuances verloren gaan. Gelukkig houdt het festival daar rekening mee: sommige voorstellingen zijn in het Engels of hebben Engelse ondertitels. Bij elke voorstelling staat duidelijk aangegeven of die geschikt is voor niet-Franstaligen.
Ook zonder ticket ben je erbij!
Het Festival d’Avignon is naast een platform voor de creatieve wereld haast een volksfeest. Slenteren, kijken, lachen, verdwalen. Je hoort gesprekken over regie en scenografie op het terras, kinderen die scènes naspelen op straat. Avignon ademt theater. Misschien koop je geen kaartje. Geeft niets. Heb ik ook jaren niet gedaan. Het theater is overal – en gratis toegankelijk, als je maar kijkt.
Mijn eigen bezoek aan het Festival van Avignon begint meestal aan het einde van de ochtend op de Rue de la République . De eerste straattheater voorstellingen bewegen zich door de drommen van mensen. Want druk is het tijdens het festival.
Straattheater Rue de la République, Avignon.
Waar lunchen?
Als lunch kies ik meestal een salade op Place des Corps-Saints, bij de pizzeria op het plein — simpel, goed, en met het festivalprogramma vaak op de placemat gedrukt. Wil je iets chiquer? Dan is Agapé een aanrader, iets verderop op hetzelfde plein. Alles op Place des Corps-Saints ademt festival. Rondtrekkende theatergroepen oefenen er in de schaduw, maken reclame voor hun voorstelling, of drinken een koffie. Hier ben je geen toeschouwer, je bént onderdeel van het festival.
Het plein trekt vooral Fransen, in tegenstelling tot het drukke plein voor het Palais des Papes en het Place de Horloge. En ik heb er in de loop der jaren al heel wat mooie gesprekken gevoerd over theater en het leven.
Place des Corps-Saints
En ´s avonds?
’s Avonds verhuizen we meestal naar een terras op Place Pie en nuttigen dan een hapje bij la Brasserie du Conservatoire. Om vervolgens nog even koffie te drinken op het grotere terras op het plein.
Was het ruzie?
Ik herinner me een zwoele avond op Place Pie. Aan het tafeltje naast ons kreeg een stel knallende ruzie. Het werd stil op het terras, ongemakkelijk bijna. “Dat gaat niet goed,” fluisterde ik. Maar plots barstte het hele gezelschap in lachen uit — het was allemaal gespeeld. Ze nodigden ons uit voor hun voorstelling. Theater op straat, levensecht en loepzuiver. Het ‘hele terras’ klapte. Ik kreeg kippenvel.
Pianist
En dan is er nog die jonge man op een antieke fiets, een velocipède – zo´n fiets uit de 19e eeuw met een heel groot voorwiel en twee kleine achterwieltjes – waarop een zwarte piano was gemonteerd. Het moet in het jaar 2013 zijn geweest. Terwijl hij reed, liet zijn compaan achter de piano de meest romantische pianoklanken achter. Zonder erbij na te denken, volgde ik net als velen dit stel helemaal tot aan het Place des Corps-Saints. Het was niet zomaar een moment; ik werd meegezogen door de kunst zoals ik het nog niet eerder had ervaren. Dat moment ben ik nooit vergeten. Het Festival d´Avignon vormt je. Je kunt zijn optreden terugzien in mijn column over Avignon in het e-magazine Hans in the Provence.
Tips
Als laatste wat tips voor een geslaagde festivaldag!
- Begin klein. Proef eerst de sfeer van Avignon off.
- Wanneer je naar een voorstelling gaat: kies 1 of 2 voorstellingen per dag.
- Kijk vooruit. Boek IN-voorstellingen op tijd (nu al). Ze raken/zijn snel uitverkocht.
- Laat ruimte voor het onverwachte. Wandel gewoon een zaal binnen bij het OFF-programma.
- Gebruik je gevoel. Spreekt de flyer je aan? Probeer het. Het ergste wat kan gebeuren is dat je 45 minuten op een houten stoeltje zit te kijken naar een man in een berenpak die Hamlet speelt (ik hoop het niet voor je).
Parkeren: de beste opties
Avignon is prachtig, maar autorijden is er geen feest. Beste parkeerplekken:
- Ile Piot: Gratis parkeren + shuttle naar het centrum
- Parking des Italiens: P+R + gratis busverbinding
Vermijd de smalle straatjes binnen de stadsmuren tenzij je een zenuwinzinking ambieert.
Een dagje Festival d´Ávignon is een onderdompeling in cultuur. In hoop. Je hoeft het niet te begrijpen om geraakt te worden. Je hoeft niet alles te zien om het te beleven. Het festival vindt jou vanzelf. Beleef het!
Handige links
- Officieel IN-programma + tickets
- Festival OFF: filters + dagoverzicht
- Avignon plattegrond en locatiegids
Nieuwsbrief
Klik op de link: https://encr.pw/UqXJO en abonneer je op de gratis nieuwsbrief van e-magazine Hans in the Provence. Dan weet je zeker dat je geen artikel over de Provence meer mist!
Heb je vrienden die het e-magazine Hans in the Provence ook leuk zouden vinden? Stuur dan de link naar ze door! Dat zou heel fijn zijn!
Fotografie – tenzij anders aangegeven – © Hans Brouwer.
Zin in!