Mijn Kinderjaren in de Provence – Marcel Pagnol

Wie de Provence niet alleen wil zien, maar ook wil voelen vindt in ‘Mijn kinderjaren in de Provence’ een meesterwerk. Marcel Pagnol, de bekende Franse schrijver en cineast, neemt ons mee naar zijn jeugd in de heuvels boven Marseille, waar vakanties in La Bastide Neuve worden gevierd met jacht, spel en eindeloze verwondering.

Door de ogen van een kind

Pagnol beschrijft zijn jeugd niet met nostalgie alleen, maar met een poëtisch oog voor detail en een precisie die zeldzaam is. In de twee gebundelde delen ‘De glorietijd van mijn vader’ en ‘Het kasteel van mijn moeder’ (oorspronkelijk La Gloire de mon Père en Le Château de ma Mère) ontstaat een portret van een tijd die voorgoed voorbij is én van een kind dat zijn ouders adoreert.

Met een subtiele kwinkslag noemt Pagnol zijn schrijversproject op zestigjarige leeftijd “een waagstuk”. Toch wordt al snel duidelijk dat hij als geen ander het Provençaalse landschap weet om te zetten in verhaal.

Op jacht naar erkenning

In het eerste deel leren we Marcel kennen als een jongen met grote ogen en nog grotere dromen. Tijdens de zomervakantie in Les Bellons verandert hij in een ware Comanche, sluipend door de pijnbossen, speurend naar ‘bartavelles’ – steenpatrijzen. De jacht, eerst op insecten met zijn broertje Paul, later op wild met zijn vader Joseph en oom Jules, symboliseert de zoektocht naar volwassenheid, naar erkenning, naar erbij horen.

Dat zijn vader tijdens zijn eerste jacht direct ‘koningsschoten’ lost, wordt in het dorp met trots onthaald. Marcel, nog te jong om écht mee te mogen, sluit zich stiekem aan bij het jachtgezelschap en wordt uiteindelijk officieel ‘drijver en jachthond’. Een titel die hij met zichtbaar genoegen draagt.

Lili, La Bastide en het geheime pad

In het tweede deel doet Lili zijn intrede: een boerenzoon die Marcel de kunst van het vallen zetten leert. De vriendschap is hecht, de avonturen talrijk. Maar de school roept, het examen wacht, en de Provence – ooit tijdloos – blijkt onderhevig aan de kalender.

Dan, een briljante vondst: een geheime route langs het kanaal, die de lange reis tussen stad en villa halveert. Officieel verboden terrein, maar via een oude leerling van Joseph, Bouzigue, krijgt het gezin een sleutel. Wat volgt is een avontuurlijke sluiptocht langs landgoederen, wachthonden en aristocratische eigenaren. Tot ze op een dag betrapt worden.

De scène is filmisch, de dreiging voelbaar. En toch komt alles goed – zoals dat in herinneringen vaak gaat. Jaren later koopt Pagnol ongezien, inmiddels cineast, één van de kastelen waar hij ooit als jongen doorheen sloop. Een cirkel is rond.

De Provence als decor én personage

Wat dit boek zo rijk maakt, is hoe de Provence zelf bijna een personage wordt. De heuvels, het kreupelhout, het felle licht en de zoemende hitte: alles leeft, beweegt, ademt. En tussen de regels door krijgen we een glimp van de Provençaalse taal, de sociale structuren en de gewoonten van honderd jaar geleden.

Maar het zijn de kleine dingen die blijven hangen: een kind dat zichzelf verliest in een insectenjacht, dat Robinson Crusoe speelt, dat zijn moeder een bos rozen gunt uit handen van een vreemde. Dat het landschap niet beschrijft, maar belichaamt.

Een boek voor wie van de Provence houdt

Pagnol schreef het boek  – Mijn kinderjaren in de Provence – voor zijn ouders. Maar hij gaf het, zonder het te weten, ook aan ons: een ode aan het Zuiden, aan familie, aan kind-zijn. Voor wie de Provence kent, is dit een feest van herkenning. Voor wie haar nog niet bezocht heeft: een onweerstaanbare uitnodiging.

Oorspronkelijke titel: La Gloire de mon Père / Le Château de ma Mère
Reeks: Souvenirs d’enfance

Over de auteur

Marcel Pagnol (1895–1974) was een gevierd Frans schrijver en filmmaker, geboren in Aubagne bij Marseille. Zijn vierdelige autobiografische roman-serie ‘Souvenirs d’enfance’ waarvan de eerste twee delen ‘De glorietijd van mijn vader’ en ‘Het kasteel van mijn moeder’ hier samen zijn uitgegeven als ´Mijn kinderjaren in de Provence’ – vormen een liefdevolle en poëtische terugblik op zijn jeugd in het hart van de Provence. De delen Le temps des amours en Le temps des secret complementeren de serie.

Naast deze jeugdherinneringen schreef Pagnol het beroemde tweeluik L’Eau des Collines, bestaande uit Jean de Florette en Manon des Sources. Deze romans werden in 1986 verfilmd en brachten zijn werk wereldwijd onder de aandacht. Pagnol wist als geen ander het ritme van het Provençaalse leven te vangen – in woorden én in beelden.

Mijn kinderjaren in de Provence (ebook), Marcel Pagnol | 9789044539080 | Boeken | bol